15

Zyé fenmé, kouvèti la anlè tèt an mwen. Kaché. Kaché pou pon moun pa vwè mwen. Mwen savé byen mwen tousèl. Mwen savé byen pòt la fèmé aklé. Mwen savé byen pani pon moun la é pon moun péké antré. Mwen tousèl mé mwen ka kaché. Mwen pè. Mwen ja fèmen zyé, mwen ja sonjé son a lanmè, mwen ja konté kabrit, mwen ja chanjé pozisyon karant douz fwa. Tout jan mwen éséyé dòmi, somèy paka vin chèché mwen menm. Mwen ja fenmé sé rido la mé on ti limyé rantré kouché anlè mokèt la. Pétèt sé ti limyé lasa ki ka anpéché mwen dòmi. Kouvèti la anlè tèt an mwen, mwen paka vwèy ankò. Kaché adan gran kabann fwèt la, mwen pè. Ki dòmi, ki rété zyé gran ouvè, tan la ké pasé kan menm. Solèy kay lévé é démen ké koumansé. Mwen ké lévé é maché kon robo. Mwen ké fè wol mwen kontan fè sa yo di mwen fè. Mwen ké palé ba moun. Mwen ké aprann onlo biten ki paka entérésé mwen. Mwen ké travay kon machin. Mwen ké gangné lajan. Mwen ké touvé on ti kaz. Mwen ké ay an boutik achté manjé, achté lenj, achté soulyé. Mwen ké viv mo chè! Ka ou vlé mwen fè? Ou paka chwazi kitan ou kay mò. Avan lè la rivé, fo byen ou viv mon chè. Menm si lavi la tibwen lèd, i pani gou, i paka baw pon plézi. Lè ou vivan, fo ou viv mon chè. Kaché anba kouvèti la, mwen pè démen. An savé byen démen kay rivé. Lavi la paka mwandéw ka ou vlé. I ka baw sa i vlé é débrouyéw mon chè! Pran sa ki ni, sé san ayen ki pa bon! Bondyé mèsi, mwen paka dòmi déwò. Mwen sòti rivé an ti péyi a moun la é mwen  ni on kabann pou mwen kouché, on kouvèti pou mwen kaché. Démen kay rivé é mwen pè. Solèy o, solèy o! Pa présé! Pa lévé gran bonè! Solèy o, solèy o! Pran tan aw, pa présé! Pa présé lévé, démen ka fè mwen pè. O solèy, ban mwen on favè. Démen ka fè mwen pè!

14

A pèn mwen fèmen zyé an mwen, an ja ka tann otès la ka palé ankò. An té sav byen vòl la patékay long mé mwen ka gadé lè la kan menm. Sé sa menm. Plis ki onnèdtan ja pasé. Avyon la ja ka koumansé désann. Mwen kay rivé an ti péyi a yo la. Dlo glasé la ja dèyè an mwen é lannuit la ja tonbé. Mwen ka gadé anba é sa mwen ka vwè sé limyè. Yo di mwen, an péyi lasa, sé yenki dlo ou ké vwè. Yenki lapli. Sé gri tousèl ki ké a lantou aw. Apa ayen dòt ou ké vwè. Mwen préparé kò mwen pou maché anba lapli, adan fwadi, adan on lari gri. Jodila mwen ka gadé péyi a yo é apa gri mwen ka vwè.

sièlBlé é zétwal adan siyèl la. Limyè owanj an lari la. Pani gri adan sa mwen ka vwè, é mwen ka santi lespwa ka wouvinn an tchè an mwen. Jodila mwen janbé dlo é, menm si mwen poko rivé la mwen bizwen alé la, mwen savé byen sé koumansé voyaj la ka koumansé. Mwen fè on prémyé pa é mwen ké kontiniyé vansé jistan mwen rivé. Mwen ké maché an limyè a yo pou mwen konprann kikoté chimen la ka pasé. Mwen ké palé lang a yo é mwen ké chanté kréyòl an mwen.

Mi otès la ka palé ankò. Moun ka lévé, ka trapé valiz a yo. Mwen rivé. Mwen janbé ti dlo glasé a yo la. Mèt manto, boné, maré madras an kou an mwen, gita an do an mwen, trapé valiz, maché. Pon moun paka atann mwen. Mwen pa konèt pon moun an péyi a yo la. Monté adan on taksi, ba frè la adrès la, mandé klé a chanm la, ay kouché adan on kabann fwèt. Sé konsa listwa la ka koumansé. Kouché tousèl adan on kabann fwèt. Fenmé zyé é sonjé poukisa mwen désidé vini isia. Fèmen zyé é mandé Bondyé fè mwen pran somèy vit é pa lésé lèspri an mwen kalkilé twòp. Pa lésé kò an mwen sonjé chalè a. Pa lésé tchè an mwen sonjé lanmou a. Fè lèspri an mwen konprann Solitid sé sè an mwen. Nou ké maché ansanm an ti chimen la.

 

13

Dé gran valiz é dé gita. Sé sa tousèl mwen ka menné la mwen ka alé la. Janbé lanmè, janbé dlo. Sé sa tousèl mwen té toujou bizwen fè. Sé sa mwen ka chanté dépi nanni nannan. Ay, janbé lanmè! Dépi men an mwen ni fòs pou tchenbé on pwent bik, sé sa mwen ka maké anlè tout papyé mwen touvé: mwen vlé janbé dlo! Mwen ja kouri a goch, mwen ja alé a dwat, mandé tout moun ka mwen fè? Pouki la dévèn enmé mwen konsa? Kijan fè mwen té oblijé vwè jou an péyi la sa? Poukisa mwen té oblijé lévé lwen o lwen? Jodijou, lavi désidé mwen kay janbé dlo, janbé lanmè. Jou la rivé mé é mwen pè. Mwen savé byen ayen pa mòl, ayen pa fasil. Fo mwen pran kouraj. Jodijou mwen kay janbé dlo. Asiré pa pétèt, mwen kay chapé. Mwen kay pati san gadé dèyè. Mwen kay janbé dlo menm si a pa bon dlo la. An té vlé janbé loséan mé sé on ti lanmè fwèt an kay janbé. Chimen an mwen long, i kochi, fo mwen pasé anba lapli. Gita an mwen an do an mwen, tanbou an mwen an tchè an mwen, mwen ka maché. Paré pou alé an ti péyi a moun la.

Gwadloup, mwen ka sonjéw é mwen vlé rété owa-w mé chimen an mwen kochi. Lanné ka pasé é mwen ja konstaté chimen la pli long ki sa mwen té ka pansé. Chimen la ké fè mwen janbé on ti lanmè glasé. I ké fè mwen maché anba lapli. I ké fè mwen lévé tèt an mwen pou gadé dlo la ka tonbé an zyé an mwen. I ké fè mwen douté. Es sé lapli a yo ki salé oben es sé tchè an mwen ki ka sengné?

Pa kriyé mwen féba, pa kriyé mwen chigna. Mwen ké sa maché an ti chimen la. I pé long, i pé kochi, an ké rivé an bout a chimen la é mwen ké chanté! Ay! Mwen ké chanté! Gwadloup! Mwen ké chanté non aw! Mwen ké chanté non aw tout koté pou tousa ki ni zorey pou tann. Mwen ké chanté lanmou mwen ni baw. An ké chanté an ti chimen la. An ké chanté é on jou, an ké rivé.