Outrora había contos
O 124 de Jaume cruzara a pequeniña vila de Vielha durante a madrugada e a piques estivo de coller o desvío á dereita para pasar a noite en Salardú, para visitar a un amigo que traballaba de camareiro na estación de esquí. Pero necesitaba estar só, despois da viaxe polo Dodecaneso estaba esgotado mentalmente, sen gana de pensar en nada, só deixarse levar. Cando os tres membros do Aparatus baixaron do taxi que os traía do aeroporto, Francesc e Marta subiron ao piso e Jaume, sen renovar o contido da maleta, despediuse e foi buscar o coche, para deixarse levar.
E comezou a conducir en dirección oeste, cara a Lleida e parou en Almacelles a tomar un café sen saber que no futuro pararía alí en varias ocasións, naquela retícula deseñada por un arquitecto ilustrado. Pero foi ao chegar a unha intersección, reiniciada a viaxe, onde se lle ofrecía seguir en dirección até Huesca ou coller cara ao norte, cara a fronteira, que se lle ocorreu achegarse a un lugar ao que tampouco pensara nunca que iría. Foi por iso, grazas a unha feliz lembranza, grazas a un libro de arte románica que lera na infancia, que cruzou a fronteira e chegou a Saint Bertrand de Comminges.
A silueta da catedral de Santa María, a sé da antiga diocese de Comminges, erguíase no medio da pequena montaña, marabillosa para os ollos de calquera persoa que leve no interior a semente da idea de que calquera tempo pasado foi mellor. Deixou o coche abaixo, aparcado ao carón das termas romanas, e comezou a camiñar amodiño pola enfesta costa. As ruínas do teatro romano eran evidentes, tamén, á súa esquerda. Parouse a comprobar durante uns intres que algúns construíran as súas casas no espazo que, sen dúbida noutrora, ocupara a escena.
O primeiro que fixo, xa coa luz da mañá sobre as pedras da vila medieval, foi facerlle unha visita ao tímpano que vira naquel libro do pasado, a adoración dos Reises Magos. O seguinte foi dar a volta sobre os seus pasos, baixar as escaleiras e entrar na única pousada do lugar para almorzar un ovo, pan e café negro. Jaume abriu a casca, e antes de botar uns grans de sal no seu interior tivo un estraño impulso por meterse alí dentro e pecharse, que ninguén o atopase endexamais. Pero o arrecendo do interior tróuxoo de volta á realidade.